تاثیر بورس کالا بر بازار خودرو
آنچه که عرضه خودرو در بورس را موفق می‌کند، شفافیت اطلاعات معامله‌گران، حذف قیمت دستوری و تامین منابع مالی از سوی سرمایه‌گذاران است
سرعت پرس– در یک اقتصاد مبتنی بر اصول صحیح سرمایه‌گذاری، بازار سرمایه حرف اول را می‌زند و در این میان خصوصی‌‌سازی و مدیریت آن در این بازار، نقش به سزایی در پویایی اقتصاد دارد. نکته‌ای که موجبات ورود به یک فضای رقابتی را فراهم می‌سازد. درواقع در یک اقتصاد آزاد که شرکت‌های خصوصی در آن قدرت مانور داشته و توان رقابت با یکدیگر را دارند، ورود پس‌اندازهای راکد به بازار سرمایه، می‌تواند چرخ‌های اقتصاد را به حرکت درآورد. در چنین بازاری، سهامداران در تولید کالا سهیم شده و تلاش شرکت‌ها برای سهم خواهی بیشتر، منجر به رونق اقتصادی کشور می‌شود.
با این توصیف، پرواضح است که بورس یک محل برای کشف قیمت و حضور متقاضیان خرید یا عرضه‌کنندگان محصول است. در این بازار، عرضه خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای در بورس می‌تواند به تحرک بازار در این بخش منتهی شود. اگر خودروسازان بزرگ ما تاکنون تحت مالکیت و مدیریت دولتی بوده‌اند، تفکیک مالکیت از مدیریت و بهره بردن از مدیران خبره، می‌تواند این خودروسازان را از زیان انباشته خارج کرده و به سمت سودآوری بیشتری ببرد که هدف اصلی هر بنگاه اقتصادی است.
البته ناگفته نماند که تاکنون هیچ بورسی در دنیا از جمله بورس‌های اوراق بهادار، کالایی به نام خودرو را عرضه نکرده‌اند و چنین تجربه‌ای را در هیچ بورس دیگری نداشته‌ایم اما با همه این حرف‌ها و با توجه به شرایط حاضر، به نظر می‌رسد که این شیوه از عرضه خودرو از برخی جهات بتواند بر بازار خودرو تاثیرگذار باشد:
- تغییر نگاه مدیریتی: با عرضه خودرو در بورس، بدون شک نگاه مدیریتی مبتنی بر حمایت‌های دولتی تغییر یافته و از مدیرانی خبره استفاده خواهد شد که بدنبال کاهش هزینه‌های تولید و سودآوری هرچه بیبشتر سهام داران خود هستند. نکته‌ای قابل توجه که همین امروز هم در یکی/دو خودروساز بزرگ خصوصی جاده خصوص دیده می‌شود. خودروسازانی همچون گروه بهمن که با تکیه به سرمایه‌‌گذاری‌های صورت گرفته و بهره‌وری از مدیرانی کاربلد، ضمن رقابت با دیگر خودروسازان، محصولاتی را عرضه کرده‌اند که در همین بازار نامتعادل، همچنان سودآور بوده‌اند.
- تغییر منابع جذب سرمایه: تامین سرمایه از بازاری با ساز و کار شفاف و مولد، یکی از گزینه‌های مورد توجه و با اهمیت در پیاده‌سازی برنامه‌های توسعه اقتصادی است. با عرضه خودرو در بورس، خودروساز سرمایه‌های اولیه برای تولید محصول را از همین بازار تامین می‌کند و درواقع با کاهش هزینه‌های جذب سرمایه و یا پرداخت سودهای کلان بانکی، می‌تواند زیان انباشته خود را به شکلی قابل توجه کاهش دهد. تأمین مالی پروژه‌هایی همچون توسعه محصول از طریق انتشار اوراق در بورس، طراحی و ارائه ابزارهای نوین مالی، بازنگری در برخی قوانین بازدارنده و کاهنده تولید و همچین فراهم کردن مقدمات ورود سرمایه‌گذاران خارجی از جمله اهدافی است که با عرضه خودرو در بورس می‌توان به آن دست یافت.
- اصلاح و کاهش فاصله قیمت کارخانه با بازار: یکی از مشکلات چند سال اخیر بازار خودروی ما که هم گریبان تولیدکننده و هم خریدار را گرفته است، عدم توازن بین عرضه و تقاضا است. نکته‌ای که فاصله قیمتی قابل توجهی را رقم زده است. این موضوع موجب می‌شود تا علی‌رغم افزایش چند برابری قیمت خودرو در بازار آزاد، شاهد ضرر چند ده میلیونی یک محصول از خودروساز باشیم. در چنین شرایطی عرضه محصول در بورس با قیمتی نزدیک به بازار آزاد، می‌تواند موجب حذف فاصله قیمتی شود. این مهم البته درصورتی محقق خواهد شد که نرخ ارز ثابت بماند و ما شاهد تورم و افزایش قیمت قطعات و یا مواد اولیه نباشیم.
- رشد و حمایت از قطعه سازان: بازار سرمایه، معامله‌ای برد-برد برای سرمایه‌گذاران و شاغلان صنایع خودروسازی است. هدایت نظام‌مند کسب و کارهای کوچک‌تر همچون قطعه‌سازان و زنجیزه تامین کنندگان به سمت بازار سرمایه و تبدیل آنها به سرمایه‌گذارهای بزرگ، ازجمله توانمندی‌هایی است که در بازار بورس دیده می‌شود. این نکته می‌تواند عاملی برای رشد کمی و کیفی تولید قطعه سازانی باشد که وارد بازار سرمایه شده‌اند. با کاهش زیان‌ها، بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان نیز کاهش یافته و آنها به سوی توسعه، ارتقا و افزایش کیفی می‌روند که ثمره آن، بهبود قیمت و کیفیت خودروهای داخلی خواهد بود.
- شفافیت، قانونمندی و اطمینان: عرضه (خودرو) از طریق بورس با بازارهای سنتی، تفاوتی بسیاری دارد. شفافیت و قانونمندی در این بازار، اطمینان افراد را در راستای معامله و سرمایه گذاری در بورس بالا برده و با توجه به این که خودروسازان از طریق این بازار، توانایی آن‌را پیدا کرده‌اند که پس‌اندازهای راکد به سمت خود جذب کنند، با سرمایه گذاری صورت گرفته، شاهد رشد اقتصادی خواهیم بود. هر چند مطالعه تطبیقی و قابل مقایسه‌ای در مورد عرضه خودرو در بورس کالا نداریم، اما اتفاق مهم و قابل توجه این است که عرضه و فروش خودرو در بورس، در یک چارچوب شفاف انجام می‌شود. این موضوع برای بازار پر از ابهامی که در آن یک نمایندگی یا فرد گاها بیش از 2000 دستگاه خودرو را می‌خرد! به دلیل افشای اطلاعات و ساز و کار شفاف، موجبات حذف واسطه‌گری، سفته بازی و یا دلالی را فراهم می‌سازد
در آخر باید به این موضوع توجه داشت که عرضه خودرو در بورس، زمانی چاره‌ساز خواهد بود که این سازمان رویه‌ای مستقل داشته باشد. بورس کالا، یک شرکت سهامی عام و غیر دولتی است. هرچند این شرکت توسط سهامداران بخش خصوصی اداره می‌شود اما متاسفانه سیاست‌هایی از طرف مقامات بالای دولتی به شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا اِعمال و یا منتقل می‌شود که کارایی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین برای موفقیت طرح عرضه خودرو در بورس، باید رویه‌ای را دنبال کرد که در آن شاهد استقلال عمل باشیم.
آزمون و خظا
به نظر می‌رسد آنچه که عرضه خودرو در بورس را موفق می‌کند شفافیت اطلاعات معامله‌گران، حذف قیمت دستوری و تامین منابع مالی از سوی سرمایه‌گذاران باشد. این البته در صورتی است که عرضه خودرو در بورس کالا، به‌طور منظم و مستمر انجام شود تا هدف بورس کالا در عرضه خودرو به معنای واقعی، تحقق پیدا کند. اگرچه ناتمام ماندن این پروژه به یک سابقه بد و منفى برای جلوگیری از ورود محصولات دیگر به بورس کالا تبدیل می‌شود.
