کاهش التهاب بازار در سایه افزایش تولید

سرعت پرس– با توجه به افزایش نرخ ارز، اعمال تحریم‌های ظالمانه غرب و شرایط پیش آمده در دو/سه سال اخیر، بازار خودرو دچار چنان اوضاع نابسامان و تورم فزاینده‌ای شده که همه را در شوک فرو برده است. در چنین شرایطی، هجوم سرمایه‌های سرگردان به سمت بازارهایی چون خودرو و بالا رفتن تقاضای سرمایه‌گذاران -که این بازار را پناهگاه مطمئنی برای سرمایه خود تشخیص می‌دادند- موجب شده است تا فاصله قیمتی خودرو از کارخانه تا بازار، وضعیتی بسیار سخت و نگران‌کننده‌ای را برای بازار پدید بیاورد. درواقع افزایش قیمت‌ها در این چندسال آنچنان غیرمعقول بوده که علاوه بر وارد نمودن اضطراب بر مردم، هم خودروسازان و هم وزرات صمت را با چالشی اساسی روبرو کرده است. افزایش تولید به جهت تامین تقاضای بازار آنهم در شرایط سخت تحریم‌ها، همان چالشی بود که در این دو سال گذشته گریبان خودروسازان را گرفت.

در این میان آنچه که بیش از هر چیز دیگری خودروسازان را گرفتار کرد، افزایش خودروهای ناقص بدلیل کمبود قطعه در پارکینگ‌‌ها به گونه‌ای بود که آنان را (در شرایط روند افزایشی قیمت‌ها و بالا رفتن تقاضا) با شائبه احتکار خودرو روبرو کرد. اگرچه شیوع و فراگیری بیماری کرونا یکی از مهمترین دلایل کمبود تراشه در صنعت خودروسازی دنیا بود و خودروسازان خارجی را نیز با تاخیر در تحویل روبرو ساخت اما در کشور ما علاوه بر شیوع کووید19، آنچه که عرصه را بر خودروسازان داخلی حسابی تنگ ‌کرد، وجود تحریم‌ها بود که اثر آن در تامین بخش دیگری از قطعات نیز دیده می‌شد.

با این توصیف، باید گفت: شاید سال ۱۴۰۰ در بحبوحه افزایش چند ده برابری تقاضا و کمبود قطعه (بویژه نیمه هادی‌ها) برای صنعت خودرو چندان مطلوب نبوده باشد، اما با تغییر سایست‌های راهبردی در ایران خودرو، در این چندماه شاهد برنامه‌های مفصل‌تری در یکنواخت ساری خطوط تولید هستیم. موضوعی که البته همزمان با تغییر مدیریت، بی‌تأثیر از صدور فرمان هشت‌بندی رئیس‌جمهور در اسفند پارسال در جهت بهبود کیفی و کمی صنعت خودرو در سال ۱۴۰۱ نبوده است.

ایران خودرو به عنوان بزرگترین خودروساز کشور، با هدف‌‌گذاری تولید ۷۵۰ هزار دستگاه خودرو افزایش بیش از ۵۹ درصدی را نسبت به سال گذشته محقق کرده و آخرین گزارش منتشر شده از سوی این خودروساز هم حاکی از شکسته شدن رکورد تولید این شرکت در سه ماه اول سال به‌گونه‌ای است که موفق به تولید ۱۴۷ هزار و ۲۳ دستگاه خودروی کامل شده است. آماری که نشاندهنده خروج این شرکت از شرایط بغرنج گذشته دارد. ایران خودرو طبق برنامه ریزی قبلی، موفق شده از ابتدای خردادماه تولید خودرو ناقص را متوقف کند و با عبور مسقیم خودرو از تولید، ضمن تامین نظر مشتریان، از هزینه‌های سربار خود کاسته و با بازگشت سرمایه‌ها به شکل قابل توجهی از ضررو زیان شرکت جلوگیری کند. ایران خودرو در پایان این ماه، تولید کامل ۶۰ هزار و ۷۸۳ دستگاه سواری را به ثبت رساند تا با رشد ۶۸ درصدی نسبت به خرداد سال گذشته نشان دهد تا چه حد درصدد حذف فاصله بین خطوط تولید تا بازار است. روندی از اصلاح که با عبور مستقیم خودرو از خطوط تولید به بازگشت نقدینگی و سرمایه؛ کاهش هزینه‌های سرباری همچون پارکینگ و مستهلک شدن خودرو و کاهش بدهی منجر خواهد شد. ایران خودرو با پشت سر گذاشتن محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های بین‌المللی نشان داده است که از این تحریم‌ها عبور کرده و در تلاش است تا به روزهای خوب بازگردد. در این بین ت

البته همانطور که چند سطر پیش‌تر هم اشاره شد افزایش تولید خودروسازان با هدف کاهش فاصله میان عرضه و تقاضا، قطعا عاملی موثر در کاهش قیمت‌های کاذب خواهد بود اما آنچه که وزارت صمت باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد حذف قیمت گذاری دستوری برای خودروسازان به گونه‌ای است که دست دلالان از این بازار کوتاه شود. با این توصیف به نظر می‌رسد که هرچند افزایش تولید در کارخانه‌ها به عنوان عاملی بسیار مهم در کنترل بازار تلقی می‌شود اما آنچه که دولت باید به آن التفات داشته باشد وجود عوامل متعدد دیگری همچون کنترل نرخ ارز، حذف قیمت‌های دستوری، آزادسازی رقابت، حمایت‌های مالی و ورود سرمایه‌های تولیدی به صنعت خودرو است که می‌تواند راه خروج از این وضعیت باشد.

از آنجایی که بازار خودرو به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل  تورم‌زا محسوب می‌شود امیدوار هستیم تا در کنار افزایش تولید -که قطعا عاملی تاثیر گذار در کاهش قیمت‌ها خواهد بود- شاهد حمایت وزارت صمت از خودروسازان، نه برپایه آزمون و خطا بلکه بر اساس ارائه راه‌کارهایی متقن، استوار و تاثیرگذار باشیم.