نگاهى به ساختار ايمنى اكستريم VX

نوشته شده توسط مهندس شهریار قسمتی تبریزی

در مجموع ٢٦ سامانه کمکی راننده ADAS در اكستريم VX بكار گرفته شده تا این خودرو یکی از هوشمندترین و ايمن ترين خودروهای موجود در بازار ایران باشد.

---

سرعت پرس؛  اکستریم vx که به تازگی در ایران از آن رونمایی شده است با طول تقريبى ٥ متر و البته فاصله محوری ٢.٩ متری، جزو اس يو وى هاى فول سايز لوكس بازار به حساب مى آيد. خودرويى كه با تكيه به سطح بالاى تجهيزات، تنها خودروى مونتاژى لوكسى به حساب مى آيد كه هيچ چيزى براى عرض اندام در سگمنت خودروهاى لوكس بازار كم ندارد. در طى چندماه اخير از اكستريم VX، بارها رونمایی شده و اطلاعات جامعی از مشخصات فنی، امکانات رفاهی و عملكرد این خودرو منتشر شده است. اما در اين گزارش سعى شده تا به صورت ویژه اى به  ساختار ایمنی اکستریم VX پرداخته شود.

تجهيزات ايمنى خودروها از حيث عملكرد به دو دسته ایمنی فعال و غیر فعال دسته بندی میشوند و سازندگان خودرو برای رسیدن به نتیجه مطلوب در اين خصوص، باید به هر دو بخش توجه ویژهای داشته باشند. در اين ميان ایمنی غیر فعال شامل نواحی جذب كننده ضربه تصادف در سازه اتومبیل ها و همچنين متعلقاتى مانند ایربگها، کمربندهای ایمنی و طراحی محفظه سوخت و سازه صندلیها میشوند. امروزه پیشرفتهای بسیاری در این زمینه صورت گرفته و اتومبیلها به کمک رادارها، حسگرها و دوربینهای متعدد، در هر لحظه رفتار راننده و خودرو را رصد و به محض قرار گرفتن در آستانه خطر، با اصلاح و دخالت در رفتارهاى حرکتى راننده و خودرو، مانع از بروز حادثه شده و یا احتمال وقوع آن را كاهش مى دهند. در چند سال اخير نيز خودروسازان برروی مفهوم ایمنی ادغام شده نيز تأکید بسیاری داشته اند. این مبحث به معنای ایجاد نواوری و به کارگیری همزمان ایمنی فعال و تجهیز کردن خودروها به سیستم های پیشگیرانه تصادف و استفاده از آلیاژهای مقاوم تر در بخش سازه محصولات است.

در بخش ایمنی فعال، اكستريم VX به جدیدترین و بروزترین سیستمهای کمک راننده مجهز شده و جالب است بدانيد كه در مجموع ٢٦ سامانه کمکی راننده ADAS در آن بكار گرفته شده تا این خودرو یکی از هوشمندترین خودروهای موجود در بازار ایران باشد. در فرصتى ديگر به تفصيل به سامانه هاى مختلف ADAS در اكستريم VX خواهيم پرداخت اما بد نيست بدانيد كه در بخش ایمنی غیرفعال، بارزترین ویژگی اکستریم VX، تجهيز آن به ایربگ مرکزی است كه در بین سرنشینان جلو قرار گرفته است. (شکل١). 

 شكل ١-ایربگهای پردهای سرتاسری، ایربگ زانو برای راننده، ایربگ های جانبی برای ردیف دوم و سوم و همچنین ایربگ مرکزی بین سرنشینان جلو بخشى از ايمنى غيرفعال در اكستريم VX

---

اما نکته اصلى و قابل توجه در خصوص اكستريم VX، مهندسی سازه و بدنه اين خودرو است. پلت فرم M3X اکستریم VX كه با پلت فرم موجود در نسخه TXL نيز اشتراكات فراوانى دارد، در بخش ایمنی سازه  داراى امتيازات و نكات قابل توجهی است.

اول از همه اينكه شاسى-بدنه اكستریم VX به صورت مونوکوک بوده و اين بدان معنى است كه سازه شاسى و اتاق آن به صورت يكپارچه است تا على رغم جثه بزرگ، وزن كمترى نسبت به رقباى شاسى مستقل خود داشته باشد. از ویژگی خودروهايى كه شاسى مونوكوك دارند، میتوان به کاهش وزن و افزایش پایداری آن ها اشاره کرد. (شكل ٢).

(شکل٢) بدنه مونوکوک اكستریم VX با تركيبى از آلياژهاى مختلف

---

در ساختار بدنه خودروهايى كه در آن ها توجه ويژه اى به ايمنى شده است، معمولاً از چند نوع آلياژ مختلف استفاده میشود كه از جمله ميتوان به استفاده از آلياژ هاى مقاوم و يا متريالى چون فولاد پیشرفته با مقاومت پیچشی بالا اشاره نمود

نکته حائز اهمیت درباره ساختار بدنه VX نيز استفاده از فولاد AHSS با استحکام پیچشی ١٥٠٠ مگاپاسکال است. این آلیاژ که از آن به عنوان فولاد پیشرفته با استحکام پیچشی بالا ياد میشود، در حال حاضر بهترین نوع فولادی است که در سازه خودروهای ايمن از إن استفاده مى شود. فولاد مستحكمى كه در محصولات معتبر متكى بر ايمنى بالا، در نقاط حساسى از ستونهاى B, A، رکابهای جانبی و نقاط ضريه پذير بكار گرفته مى شود تا در تصادفات سنگين از كابين خودرو محافظت گردد.(رنگ قرمز در تصوير شماره٢).

تصوير٣- فولاد AHSS با مقاومت كششي بالا

---

اما امروزه علاوه بر استفاده از مواد مناسب در ساخت سازه بدنه خودروها، طراحی اجزای آنها نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. در شکل ٣ نقاطی که از فولاد AHSS ساخته شدهاند و همچنین طراحی سازه دربهای جانبی VX بخوبى قابل مشاهده است. سازه دربهای اكستريم VX، شامل دو دوبل افقی مى شود که هم از فولاد چند فازی و هم از آلیاژ AHSS ساخته شدهاند. ساختارى كه موجب مى شود این خودرو در بخش ایمنی دربهای جانبی نيز، عملکرد به مراتب بهتری نسبت به رقباى هم قطار خود داشته باشد.

كسب ٥ ستاره ايمنى از CNCAP

پرواضح است كه اتومبيلى با اين سطح از تجهيزات ايمنى، در تست و آزمونهاى ايمنى  موسسات ارزيابى ايمنى، موفق عمل كرده و امتيازات خوبى را دريافت كند. اكستريم VX توسط شعبه چینى موسسه ارزيابى NCAP مورد تست و بررسی قرار گرفته و توانسته امتيازات كامل و هر ٥ ستاره را كسب كند. با توجه به تاكيد توليدكننده چينى بر ايمنى، به نظر مى رسد اكستريم VX در آزمون هاى ANCAP و EURONCAP نيز امتيازات قابل توجهى را كسب كند.

شكل ٤- اكستريم VX در آزمون تصادف از جلو با همپوشانی ١٠٠٪؜ و با سرعت برخورد ٥٠ کیلومتر در ساعت، توانسته امتیاز قابل توجه ١٨.٩٦١ از ٢٠ را دریافت کند

---

ویژگیهای طراحی در پلت فرم و سازه بدنه VX، باعث شده است تا در تصادفات شدیدتر، جذب انرژی و انتقال آن در طول سازه بدنه به بهتربن شكلى انجام پذيرد. فرايندى كه آسيب كمتر به سرنشينان را بدنبال خواهد داشت. 

برخورد از جلو

عملکرد مناسب crash zone box یا چهارچوب جذب كننده انرژی جنبشی تصادفات، در بخش جلوى VX به وضوح مشخص است. همچنین جذب انرژی نهایی در ناحیه شاسی و انتقال آن به نواحی زیرین خودرو (كرامپل زون) نيز به بهترین شکلى انجام شده است. در شکل ٥ شما نحوه انتقال انرژی جنبشی ایجاد شده توسط تصادفات از جلو را به وضوح مشاهده مى كنيد. طراحی پلت فرم m3x اكستريم VX و استفاده از متریال مناسب باعث میشود تا انرژی ایجاد شده، به بهترین شکل ممکنى جذب و در نهايت خنثی گردد.

شكل٥- نحوه جذب و  انتشار انرژى تصادف در بدنه

---

 همچنين ویژگیهای طراحی در پلت فرم و سازه بدنه VX، باعث شده است تا در تصادفات شدیدتر، جذب انرژی و انتقال آن در طول سازه بدنه به بهتربن شكلى صورت پذيرد. فرايندى كه آسيب كمتر به سرنشينان را بدنبال خواهد داشت. در آزمونهاى صورت گرفته، ایربگهای جلویی و همچنین عملکرد جمع شدن فرمان تلسکوپی برای جلوگیری از وارد شدن نیرو به گردن راننده هنگام برخورد با ایربگ، بسیار مناسب ارزيابى مى شود.

در آزمون هاى صورت گرفته، ایربگهای جلویی و همچنین عملکرد جمع شدن فرمان تلسکوپی برای جلوگیری از وارد شدن ضربه به راننده، بسیار مناسب ارزيابى مى شود.